Πράγματα που «ξεχάσαμε»...

Toυ Νίκου Παπανδρέου*  

ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

Στην Ελλάδα προτάθηκε δημοψήφισμα και το σύνολο, σχεδόν, των πολιτικών δυνάμεων, μαζί με σχεδόν όλους τους δημοσιογράφους, για λόγους ανεξήγητους, αποφάνθηκαν ότι ήταν κακιά ιδέα. Τα γκάλοπ έδειχναν ότι μια ερώτηση του τύπου «θέλετε να μείνουμε στην Ευρώπη»- που σημαίνει λιτότητα-,  ή «θέλετε να μην μείνουμε στην Ευρώπη», με ότι αυτό συνεπάγεται, θα κράταγε την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό άρμα. Άρα ποιος ο κίνδυνος; Γιατί τόση αντίδραση; Πολύ απλό: Η θετική έκβαση του δημοψηφίσματος θα έδινε στην κυβέρνηση τουλάχιστον ένα ως και δυο ακόμη χρόνια ζωής. Στην απίστευτη σπουδή να αποφευχθεί αυτό, είχαμε ως αποτέλεσμα ένα χρόνο απραξίας, δυο απανωτές εκλογές, την άνοδο της Χρυσής Αυγής και μια «συγκυβέρνηση» χωρίς πραγματική ταυτότητα. Διάφοροι αναλυτές στην τηλεόραση είπαν μάλιστα ότι το Δημοψήφισμα είναι το ίδιο με τις εθνικές εκλογές! Ένα και μόνο να πούμε: το δημοψήφισμα δεν εμποδίζει τη λειτουργία του κράτους για ένα μήνα... και θα μπορούσαν οι σοβαρές μεταρρυθμίσεις που πάγωσαν και ακόμη παραμένουν στάσιμες ένα χρόνο και βάλε μετά την πρόταση για το δημοψήφισμα να είχαν προχωρήσει και να μην είχε χαθεί τόσος, μα τόσος χρόνος!

Περίεργο, γιατί, ξεχάστηκε εντελώς και δεν καλύφθηκε καθόλου από το κατά τα άλλα «άτεγκτο» Τύπο το δημοψήφισμα στην Ιρλανδία. Δεν πήγε κανένας δημοσιογράφος από εδώ, από όσο θυμάμαι, δεν έγινε ειδική εκπομπή γι’ αυτό, δεν συζητήθηκε στα βραδινά πάνελ και τηλεοπτικά παράθυρα: Σιγή ιχθύος. Η Ιρλανδία ψήφισε ναι στο αντίστοιχο δημοψήφισμα πέρσι τον Ιούνιο, με αποτέλεσμα 60% υπέρ της παραμονής, παρά τα δύσκολα μέτρα, και 40% κατά. Κάπου τα ίδια θα βλέπαμε και στην Ελλάδα.

Αλλά ποιος να βγει να μιλήσει για το δημοψήφισμα στην Ιρλανδία; Όλοι θα θυμόντουσαν το πόσο καταστροφικό υποστήριζαν  ότι θα ήταν κάτι τέτοιο στην Ελλάδα.

Ως και οι προοδευτικές δυνάμεις στην Ελλάδα εσίγησαν για την δημοκρατική αυτή διαδικασία, επειδή έβλεπαν τα ποσοστά τους ανεβασμένα στα γκάλοπ. Έτσι λειτούργησαν υπέρ του κομματικού και όχι εθνικού συμφέροντος.

ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑ ΟΡΥΚΤΑ

Πολύς λόγος γίνεται για τις έρευνες πετρελαίου στην Νότιο Κρήτη, και στο Ιόνιο και στο Κατάκολο. Ορισμένοι προσβλέπουν έναν «ελντοράντο», ενώ οι πιο προσγειωμένοι γνωρίζουν ότι και να υπάρχει κάτι κάτω από την θαλασσα, θα πάρει αρκετά χρόνια να βρεθεί, να οργανωθεί, και να εξορυχθεί. Αλλά ας μη μπούμε στα τεχνικά ζητήματα, που άλλωστε δεν γνωρίζω. Η Κύπρος ξεκίνησε την αντίστοιχη διαδικασία πριν δέκα περίπου χρόνια και υπολογίζεται ότι τα πρώτα αποτελέσματα θα έρθουν σε 2 η 3 χρόνια.  Μακάρι να υπάρχει μαύρος χρυσός και να καλύψει όλες τις υποχρεώσεις μας.

Αλλά εκείνο που δεν ακούγεται και έχει «ξεχαστεί» είναι ποια κυβέρνηση ξεκίνησε και πέρασε τους νόμους στη Βουλή ώστε να αρχίσει η όλη διαδικασία; Κάτι που είχε ξεχαστεί και αγνοηθεί εδώ και 50 χρόνια περίπου, το έκανε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ μέσα σε ενάμισυ χρόνο ζωής, την ίδια εποχή που έπρεπε να ασχοληθεί με την μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας της. Επί ποιάς πρωθυπουργίας έγινε αυτή η κίνηση προς τα εμπρός; Φυσικά πονάει η αλήθεια, ιδιαίτερα σε όλους αυτούς που υπερθεματίζουν για την πατρίδα, αλλά ποτέ δεν στρέφουν  την κριτική τους σε όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις για την απραξία τους. Και που φυσικά δεν αντέχουν να ψελλίσουν καν το όνομα του πρωθυπουργού και της κυβέρνησής του υπέγραψε την έναρξη της έρευνας για τον πετρέλαιο. Έλεος.

OPENGOV

Πρόσφατα διαβάσαμε για τους νέους διορισμούς στις ΔΕΚΟ και σε διάφορους άλλους κρατικούς οργανισμούς που τόσα χρόνια πήγαιναν σε αποτυχημένους βουλευτές και πολιτευτές. Όμως και σήμερα πάλι τα ίδια. Υπήρξε εντούτοις ένα μικρό χρονικό παράθυρο (2009-2011) όπου τούτη η συνήθεια ανατράπηκε, έστω εν μέρει. To OPENGOV, μια πρωτοπόρα διαδικασία όπου οι επιλογές για τις πολιτικές θέσεις των γενικών γραμματέων και διοικήσεων όλων των ΔΕΚΟ έπρεπε να βασίζονται σε καλά βιογραφικά και αξιοκρατία. Προσπάθεια που λοιδορήθηκε πολύ λόγω καθυστερήσεων, αλλά που είχε ως αποτέλεσμα να μπούν αρκετά άτομα που ήξεραν την δουλειά τους, καθώς και άλλοι που δεν έπρεπε να απομακρυνθούν. Παλιά κάθε φορά που γινόταν μια αναδόμηση, επειδή δεν ανήκαν στο στενό επιτελείο του νέου υπουργού οι γραμματείς και οι Διοικητές άλλαζαν. Με το OPENGOV για πρώτη φορά το κράτος είχε συνέχεια. Ορισμένες ΔΕΚΟ άρχισαν και δούλευαν σωστά και κατάφεραν να πάνε από το κόκκινο στο μαύρο σε ένα χρόνο...

Οι εφημερίδες,  και ο Τύπος γενικότερα, έκανε κριτική για την πολιτική που υιοθετεί καθαρά κομματικά κριτήρια στις προσλήψεις, σε  θέσεις όπου πριν λίγο είχαν μπει πολλοί με το βιογραφικό τους, μετά από μια ανοικτή διαδικασία όπου ο κάθε πολίτης μπορούσε να θέσει υποψηφιότητα. Ριζοσπαστικά πράγματα για την ελληνική πραγματικότητα.

Αλλά στην κριτική που άσκησαν για την επιλογή των νέων διοικητών (ρουσφετολογικό, κομματικό, αποτυχημένοι πολιτικοί έγραψαν ουκ ολίγες εφημερίδες) δεν έγινε καμιά αναφορά στην πρωτοπόρα προσπάθεια του OPENGOV. Η επιλογή πραγματικών μάνατζερ σε θέσεις- κλειδιά έφεραν και σημαντικά αποτελέσματα σε οργανισμούς όπως την ΕΡΓΟΣΕ που μετά από τόσες δεκαετίες για πρώτη φορά βγάζει κέρδη και όχι ζημιές.

ΝΤΟΜΑΤΕΣ

Και ξαφνικά ξεχάστηκαν οι επιθέσεις κατά των βουλευτών που ψηφίσαν το μνημόνιο – μπορεί να γίνονται, δεν γνωρίζω, αλλά δεν τις βλέπουμε ούτε στην τηλεόραση, ούτε στις εφημερίδες, ούτε στο διαδίκτυο. Όπως και δεν βλέπουμε κόσμο αγανακτισμένο στο Σύνταγμα. Τι έγινε; Είναι τόσο καλύτερα τα μέτρα της νέας συγκυβέρνησης ώστε κάνεις δεν διαμαρτύρεται πια; Δεν υπάρχουν δύσκολα μέτρα; Δύσκολα και δυσκολότερα. Αλλά.... τα συμπεράσματα δικά σας. Οι προηγούμενοι ήσαν προδότες ενώ οι σημερινοί είναι σωτήρες;

ΕΛΛΕΙΜΜΑ

Με την επίσημη σφραγίδα του προϋπολογισμού του 2013 που ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή, παραδέχτηκε τελικά όλο το «σύστημα» ότι το έλλειμμα του 2009 ήταν πράγματι στο θλιβερό ύψος του 15.6%. Παραθέτω το σχετικό εδάφιο των πρακτικών της Βουλής:

«Το 2011, δεύτερο έτος εφαρμογής του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής, επιτεύχθηκε μείωση του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης κατά 1,3 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, ενώ συνολικά την περίοδο 2009-2011 η μείωση ήταν 6,2 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (από 15,6% το 2009 σε 9,4% το 2011). Αυτή η μείωση είναι η μεγαλύτερη που έχει σημειωθεί από κράτος-μέλος της Ευρωζώνης».  

Το έλλειμμα του 2009 έχει μετρηθεί και ξαναμετρηθεί πολλές φορές από τότε. Έγινε μία ολόκληρη Εξεταστική. Έχουν ασχοληθεί και ξανά-ασχοληθεί αμέτρητα συνεργεία της Eurostat. Ποια ήταν τα συμπεράσματα και τα αποτελέσματα όλων αυτών;

Πρώτον, ότι το πρόβλημα της χώρας δεν ήταν η αποκάλυψη του δημοσιονομικού χάους μετά τις εκλογές του 2009 – αλλά η απόκρυψή του μέχρι τις εκλογές.

Δεύτερον, ότι από το Νοέμβριο του 2010 η Eurostat άρχισε να αποδέχεται, χωρίς κανένα αστερίσκο και επιφύλαξη, για πρώτη φορά, τα στατιστικά στοιχεία της Ελλάδας.

Και τρίτο, ότι  το έλλειμμα του 2009 έφτασε όντως το 15,6%.

ΔΙΑΥΓΕΙΑ

To Πρόγραμμα Δι@ύγεια (νόμος 3861/2010) έφερε στο φως για πρώτη φορά στην ιστορία του τόπου τις ατελείωτες αποφάσεις του κράτους - προς ενημέρωση όλων των πολιτών.

Τούτο έγινε με την υποχρεωτική ανάρτηση των αποφάσεων των κυβερνητικών οργάνων και της διοίκησης στο Διαδίκτυο. Η κάθε μετάθεση, το κάθε μικρό και μεγάλο έξοδο (π.χ. έξοδα για το Αυγουστιάτικο γλέντι ενός Δήμου, για αγορά επίπλων, και φυσικά οι αποφάσεις για τις μεγάλες συμβάσεις....) όλα για πρώτη φορά στην ιστορία του κράτους σε άπλετο φως. Τούτο ενόχλησε και την σημερινή κυβέρνηση και προσπαθεί να παρακάμψει τον νόμο. Παράδειγμα η πρόσφατη απόφαση να σταματήσουν όλες οι ελληνοποιήσεις μεταναστών. Ο δήμαρχος Καμίνης αντιτάχτηκε στην απόφαση της κυβέρνησης με το επιχείρημα ότι ο νόμος δεν ισχύει επειδή δεν αναρτήθηκε στο διαδίκτυο!

Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ

Για πρώτη φορά, όλα τα νομοσχέδια αναρτώνται στο διαδίκτυο αρκετές εβδομάδες πριν πάνε στην Βουλή.  Έτσι, ώστε οι πολίτες μπορούν πλέον να συνεισφέρουν με παρατηρήσεις και προτάσεις πάνω στον ίδιο το νόμο. Γνωρίζω ότι πολλά άρθρα άλλαξαν σημαντικά μετά από παρατηρήσεις που έγιναν πάνω στο νόμο, μέσω του διαδικτύου.  Υπάρχει υποχρέωση των υπουργών να μελετούν και να λαμβάνουν υπόψη τους τα σχόλια των πολιτών. Χωρίς να γίνει αυτό δεν προχωράει η υλοποίηση. Σήμερα δεν ξέρω αν οι υπουργοί λαμβάνουν υπόψη τους τις παρατηρήσεις των πολιτών.

Και τέλος

ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Ποιος ξεκίνησε την όλη προσπάθεια να εντοπισθούν λογαριασμοί έξω από την Ελλάδα; Πότε ξανά έγινε αυτό στην ιστορία της χώρας; Ποιοι ξεκίνησαν τις συζητήσεις ώστε να γίνουν ειδικές διακρατικές συμφωνίες για να αρθεί το τραπεζικό απόρρητο στην Ελβετία και αλλού; Φαίνεται και αυτό ειδικά, θέλει να ξεχαστεί....

Όλα τα παραπάνω τείνουν να ξεχαστούν – από ορισμένους, πάντα. Άλλοι όμως θυμούνται.

* Ο Νίκος Παπανδρέου είναι συγγραφέας. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τ. Ιανουαρίου 2013 της Οικονομικής Επιθεώρησης http://www.economia.gr/index.php?dispatch=pages.view&page_id=2676