ΔΝΤ και αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους: οι επίσημες δηλώσεις

Του Δεσπότη Παναγιώτη

Επανήλθε τις τελευταίες μέρες το θέμα του αν έπρεπε ή δεν έπρεπε, αν συζητήθηκε ή δεν συζητήθηκε πριν από το πρώτο Μνημόνιο, να γίνει αναδιάρθρωση, «κούρεμα» όπως έχει επικρατήσει να λέγεται του ελληνικού χρέους.

Να αρνηθεί δηλαδή ουσιαστικά η Ελλάδα να εξυπηρετήσει μεγάλο μέρος του χρέους της – να πει στους δανειστές της «σας χρωστάω 100, αλλά  θα σας δώσω πίσω τα 60».

Είναι προφανές ότι κάτι τέτοιο τότε σε συμφωνία με τους δανειστές δεν μπορούσε να γίνει. Όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ήταν οριζοντίως και καθέτως αρνητικοί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και ζητούσαν μάλιστα να μη γίνεται ουδεμία δημόσια αναφορά σε τέτοιο ενδεχόμενο. Γιατί δεν ήταν μόνο οι άγνωστες συνέπειες που θα είχε μία τέτοια κίνηση για την ευρωζώνη – ήταν πάνω από όλα ότι η Ελλάδα θα αποκλειόταν άμεσα από οποιαδήποτε δυνατότητα αναζήτησης δανειοδότησης στο εξωτερικό, χωρίς να έχει «τρέξει» ακόμα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης και με την Ελλάδα υποχρεωμένη όχι μόνο να εξυπηρετεί το παλιό της χρέος (που δεν θα εξαφανιζόταν ολόκληρο), αλλά υποχρεωμένη και να βρίσκει περίπου 25 δισεκατομμύρια ετησίως για να χρηματοδοτήσει τη λειτουργία του κράτους της (τόσο ήταν το πρωτογενές έλλειμμα της τελευταίας χρονιάς κυβέρνησης Καραμανλή).


Μπορούσε η Ελλάδα να προχωρήσει μονομερώς; Φυσικά, αν ήταν διατεθειμένη να αυτοκτονήσει και να ζήσει σκηνές αποκάλυψης. Γιατί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα σταματούσε άμεσα την παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες – αυτό που έζησε η Κύπρος δηλαδή για λίγες μέρες. Και γιατί η επίσης πιθανότερη κατάληξη θα ήταν να αναγκαστεί η Ελλάδα να αποχωρήσει από το ευρώ – πολύ διαδεδομένη άποψη στην Ε.Ε. μέχρι και τον Ιούνιο του 2012.

Ήταν τόσο προφανή όλα αυτά, που ακόμα και στο ΔΝΤ, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις Προγραμμάτων ζητάει από την αρχή αναδιάρθρωση χρέους, επικράτησε άμεσα και απόλυτα η άποψη – παρά τις αντιρρήσεις και κάποιων Κρατών Μελών του ΔΝΤ που δεν είναι μέλη της ευρωζώνης – ότι η αναδιάρθρωση χρέους της Ελλάδας στις αρχές του 2010 και με την Ελλάδα ούσα μέσα στη ζώνη του ευρώ, ήταν ανέφικτη και επικίνδυνη και για την Ελλάδα και για την ευρωζώνη.

Ότι και να ήθελε η Ελληνική Κυβέρνηση τότε, ό,τι και να λένε διάφοροι σήμερα για τους δικούς τους λόγους, αυτή ήταν η πραγματικότητα. Η αναδιάρθρωση τότε ήταν τόσο καταστροφική επιλογή για την Ελλάδα που ούτε κουβέντα δεν μπορούσε να γίνει δημοσίως για αυτή – για αυτό και το «κούρεμα» έγινε πολύ αργότερα, το 2011, όταν πείστηκε η Ευρώπη και μπορούσε να γίνει με τρόπο ώστε η Ελλάδα να μην γίνει Αργεντινή.

Αλλεπάλληλες δημόσιες δηλώσεις υπευθύνων του ΔΝΤ το 2010 επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές.

Σε συνέντευξή του στις 22 Απριλίου 2010 ο Dominique Strauss-Kahn δηλώνει τα εξής:

«Μόλις ξεκινήσαμε τις διαπραγματεύσεις. Μέχρι σήμερα δεν συμμετείχαμε σε διαπραγματεύσεις με τις ελληνικές αρχές, το μόνο που κάναμε είναι να παρέχουμε τεχνική βοήθεια όπως μας ζητήθηκε από την Ελλάδα πριν λίγους μήνες… Φυσικά, θα πρέπει να ακολουθήσουμε τον κανόνα του ΔΝΤ σύμφωνα με τον οποίο η Ελλάδα δεν μπορεί να τύχει διαφορετικής μεταχείρισης από άλλα κράτη στα οποία επενέβη το ΔΝΤ τα προηγούμενα χρόνια». Στην παρατήρηση δημοσιογράφου ότι «έχει ξεκινήσει μια συζήτηση αναφορικά με το αν θα χρειαστεί κάποια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους», απαντά «δεν ασχολούμαστε με αυτό το θέμα. Δουλεύουμε πάνω σε ένα σχέδιο το οποίο βασικά ευθυγραμμίζεται με αυτό που έχουν ήδη ετοιμάσει οι Ευρωπαίοι και οι Έλληνες». http://www.imf.org/external/np/tr/2010/tr042210.htm

Στις 2 Μαΐου 2010 σε κοινή τους δήλωση ο Dominique Strauss-Kahn και ο Ollie Rehn υπογραμμίζουν:

«Πιστεύουμε ότι το Πρόγραμμα είναι αυτό που χρειάζεται για να επανέλθει η ελληνική οικονομία στη σωστή πορεία». http://www.imf.org/external/np/sec/pr/2010/pr10177.htm

Την ίδια ημέρα, ο P. Thomsen με την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα για το Πρόγραμμα Στήριξης αναφέρει σε συνέντευξη τύπου ότι δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για την αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας.

 «Δεν έχει συζητηθεί, δεν υπάρχουν σχέδια, τίποτα». http://news.in.gr/economy/article/?aid=1132347

Στις 6 Μαΐου 2010, η Διευθύντρια Εξωτερικών Σχέσεων του ΔΝΤ, C. Atkinson, απαντώντας σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν πως το Πρόγραμμα δεν θα αποτρέψει την αδυναμία εξυπηρέτησης χρέους από την πλευρά της Ελλάδας, λέει τα εξής:

«Η άποψη μας είναι ότι αυτό είναι πολύ λάθος. Συνειδητά δημιουργήσαμε ένα Πρόγραμμα οικονομικής στήριξης που δίνει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να μείνει εκτός αγορών πάνω από 18 μήνες, μέχρι το 2012. Αν εφαρμοστεί, το πακέτο προσαρμογών θα απαντήσει και το δημοσιονομικό πρόβλημα και το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αποπληρώσει πλήρως το χρέος της, δημιουργώντας και συνθήκες ανάπτυξης … Πιστεύουμε ότι το Πρόγραμμα είναι επαρκέστατο». http://www.imf.org/external/np/tr/2010/tr050610.htm

Στις 15 Μαΐου 2010, σε συνέντευξή του στο «Έθνος της Κυριακής» και στον Μιχάλη Ιγνατίου ο Dominique Strauss Kahn λέει μεταξύ άλλων τα εξής:

Είστε αισιόδοξος ότι η ελληνική κυβέρνηση θα μπορέσει να εφαρμόσει τα μέτρα λιτότητας, λαμβάνοντας υπόψη το πρόσφατο κύμα βίαιων διαδηλώσεων στην Αθήνα;

Ναι, ελπίζω ότι η κυβέρνηση θα είναι σε θέση να το κάνει. Είναι απολύτως απαραίτητο για την Ελλάδα να το κάνει. Κατανοώ πόσο δύσκολο είναι και κανείς δεν πιστεύει ότι μία τέτοιου είδους πολιτική μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς να αναστατώσει τον λαό. Η αναστάτωση του ελληνικού λαού είναι απολύτως φυσιολογική. Εχουν γίνει πολλά λάθη στο παρελθόν. Και τώρα το κόστος για να διορθωθούν αυτά τα λάθη πληγώνει τον μέσο άνθρωπο και αυτό είναι άδικο. Αλλά δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Θεωρώ ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι πολύ θαρραλέα στην απόφασή της να το κάνει.
…

Είναι αλήθεια ότι είμαστε κάπως και σαν διαμεσολαβητές, γιατί οι Ευρωπαίοι δεν έχουν συνηθίσει να αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα. Πήρε χρόνο, μήνες και μήνες. Είμαι πεπεισμένος ότι αν το πρόβλημα είχε διευθετηθεί τον Φεβρουάριο, θα ήταν λιγότερο δαπανηρό. Πήρε πάρα πολύ χρόνο. Αλλά δεν μας ζητήθηκε να εμπλακούμε. Μας ζητήθηκε τον Απρίλη, και όταν ανταποκριθήκαμε, σε δύο εβδομάδες είχε τελειώσει. Και αυτό γιατί στο ΔΝΤ υπάρχει η πείρα, και επίσης κατανοούμε την ανάγκη να επεκταθεί το πρόγραμμα, να είναι μεγαλύτερης διάρκειας, γιατί ήταν δύσκολο όπως είχε προσδιορισθεί στην αρχή.

…

Μερικοί οικονομολόγοι, καθώς και κάποιοι στα ΜΜΕ, συζητούν για τρία παραδείγματα, δύο καλά και ένα άσχημο. Η Τουρκία και η Βραζιλία είναι τα καλά παραδείγματα, ενώ η Αργεντινή το άσχημο. Απ' ό,τι καταλαβαίνω, η πλειονότητα των οικονομολόγων νομίζουν ότι η Ελλάδα θα καταρρεύσει όπως η Αργεντινή. Θα ήθελα τη γνώμη σας.

Όχι, δεν νομίζω. Βέβαια, ένα μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα είναι το γεγονός ότι έχετε δύο θέματα. Το πρόβλημα του χρέους είναι τεράστιο, αλλά υπάρχει και πρόβλημα ανταγωνιστικότητας. Και δεν μπορεί να λύσετε το ένα χωρίς να λύσετε το άλλο. Ακόμα και αν εξαφανίζατε το χρέος με κάποιο μαγικό ραβδί, παραμένει το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας - 20 έως 25% έλλειψη ανταγωνιστικότητας. 
Πρέπει να λυθεί. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να γίνει με την υποτίμηση νομίσματος. Το δύσκολο πράγμα είναι ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να το κάνει, αφού έχει το ευρώ. Οτι η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωζώνη είχε τεράστια οφέλη, αλλά και κάποια μειονεκτήματα. Και ένα από αυτά τα μειονεκτήματα είναι ότι δεν είναι δυνατόν να κάνετε (διορθωτική) ρύθμιση μέσω υποτίμησης. 
Γι' αυτό είναι τόσο δύσκολο. Γι' αυτό είχατε αυτή την περικοπή στους μισθούς, είναι ανάγκη να γίνετε πιο ανταγωνιστικοί. Αλλά κατά την άποψη μου (η Ελλάδα) έχει ελάχιστη σχέση με την Αργεντινή.

Θα τα καταφέρουμε δηλαδή;
Νομίζω ότι (το ελληνικό πρόγραμμα) θα πετύχει. Θα πετύχει, αλλά βασίζεται πολύ και στη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας. Ωραία. Βασίζεται όμως εξίσου και στο τι πρέπει να γίνει εντός της Ελλάδος. 
…

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&subid=2&pubid=12108959

Στις 16 Μαΐου 2010, σε συνέντευξή του, ο P. Thomsen απαντά σε ερώτηση για την αναδιάρθρωση χρέους…

«Αυτό το θέμα δεν συζητήθηκε ποτέ». http://www.imf.org/external/np/vc/2010/051610.htm

Στις 17 Μαΐου 2010 ο εκπρόσωπος του τμήματος δημοσιονομικών θεμάτων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, C. Cottarelli,…

…δηλώνει ότι η αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας δεν αποτελεί επιλογή. Τα μέτρα που έχει ήδη λάβει η Αθήνα είναι ικανοποιητικά. http://news.in.gr/economy/article/?aid=1137441

Στις 23 Ιουνίου 2010, ο κ. Ρουμελιώτης, εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, δηλώνει στο Reuters:

«Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση από το Πρόγραμμα ΕΕ-ΔΝΤ. Η εναλλακτική θα ήταν η Ελλάδα να εγκαταλείψει την ευρωζώνη».  http://www.reuters.com/article/2010/06/23/greece-imf-idUSLDE65M24T20100623

Στις 8 Αυγούστου 2010, ο P. Thomsen του ΔΝΤ σε συνέντευξή του στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, απαντώντας σε ερώτηση για την αναδιάρθρωση χρέους και για το αν η Ελλάδα έχει αποφύγει τον κίνδυνο αδυναμίας εξυπηρέτησης του χρέους της, απαντά:

«Είναι ενθαρρυντικό ότι τις τελευταίες εβδομάδες ακόμα και οι αγορές – στις οποίες πολλοί έχουν μιλήσει για ένα τέτοιο ενδεχόμενο – δείχνουν ότι αυτό δεν είναι μία βιώσιμη επιλογή. Δεν θα ωφελούσε ούτε την Ελλάδα ούτε τους ευρωπαίους εταίρους της». ttp://www.imf.org/external/np/vc/2010/080810.htm

Την 1η Σεπτεμβρίου 2010 οι οικονομικοί αναλυτές του Δ.Ν.Τ., C. Cottarelli, L. Forni, J. Gottschalk και P. Mauro δημοσιεύουν εμπεριστατωμένη έκθεση με τίτλο: «Default in Today's Advanced Economies: Unnecessary, Undesirable, and Unlikely» .

Στην έκθεση αυτή οι αναλυτές του ΔΝΤ απαντούν με συγκροτημένο τρόπο σε όσους υποστηρίζουν πως η χρεοκοπία της Ελλάδας είναι αναπόφευκτη και σε όσους επιχειρηματολογούν υπέρ της αναδιάρθρωσης του χρέους. http://www.imf.org/external/pubs/ft/spn/2010/spn1012.pdf
http://news.in.gr/economy/article/?aid=1231057519

Στις 7 Οκτωβρίου 2010, ο Dominique Strauss Kahn σε συνέντευξη τύπου υπογραμμίζει τα εξής:

«Νομίζω ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει εφαρμόσει με πολύ, πολύ θαρραλέο τρόπο το σχέδιο που έφτιαξαν με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτά που κάνουν είναι ακριβώς στη σωστή κατεύθυνση. Σε πολλά θέματα αποδίδουν περισσότερα του αναμενόμενου. Πολλά απομένουν να γίνουν φυσικά. Σήμερα δεν θα συμβούλευα τίποτα διαφορετικό στην ελληνική κυβέρνηση… Σήμερα η Ελλάδα είναι ξεκάθαρα στο σωστό δρόμο και πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να υπογραμμιστεί». 
http://www.imf.org/external/np/tr/2010/tr100710.htm

Στις 9 Οκτωβρίου 2010, ο Dominique Strauss Kahn σε συνέντευξη τύπου υπογραμμίζει τα εξής:

 «Έχω πει επανειλημμένα ότι η Eλλάδα είναι στο σωστό δρόμο και αυτό που επιτυγχάνει η ελληνική κυβέρνηση και ακόμη περισσότερο η ελληνικός λαός είναι πραγματικά εξαιρετικό. Όλοι αντιλήφθησαν ότι βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού και πρέπει αυτό να το διαχειριστούν – και αυτό κάνουν. Είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, ότι ένα έθνος μπορεί, όταν αυτό απαιτηθεί, να κάνει την προσπάθεια που χρειάζεται για να επανέλθει στο σωστό δρόμο». http://www.imf.org/external/np/tr/2010/tr100910imfc.htm

Στις 20 Οκτωβρίου 2010, ο A. Chopra, αναπληρωτής διευθυντής της Ευρωπαϊκής Διεύθυνσης του ΔΝΤ, σε συνέντευξη τύπου στη Βιέννη και αν θα χρειαστεί η Ελλάδα να αναδιαρθρώσει το χρέος της απαντά τα εξής:

«Αρκετά συχνά δεχόμαστε αυτή την ερώτηση για το ελληνικό χρέος. Και σε αυτό, αυτό που μπορώ να κάνω είναι απλά να σημειώσω ξανά ότι συμφωνούμε με τις ελληνικές αρχές και με τους ευρωπαίους εταίρους πως το κόστος της αναδιάρθρωσης χρέους υπερβαίνει κατά πολύ οποιαδήποτε οφέλη από μια τέτοια αναδιάρθρωση. Συγκεκριμένα, η αναδιάρθρωση χρέους δεν θα επέλυε το πρόβλημα του πολύ μεγάλου πρωτογενούς ελλείμματος της χώρας … Επίσης δεν απαντά στο ζήτημα του κόστους του aging. Και δεν δημιουργεί ανάπτυξη, γιατί αυτό απαιτεί διαρθρωτικές αλλαγές. Και είπα ήδη ότι το ελληνικό Πρόγραμμα και η υλοποίησή του είναι στο σωστό δρόμο. Τα spreads έχουν αρχίσει να μειώνονται και αυτή η μείωση είναι πολύ σημαντική τις τελευταίες εβδομάδες. Και εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι η Ελλάδα θα επιστρέψει στις αγορές στους επόμενους 12 μέχρι 18 μήνες, όπως προβλέπει το Πρόγραμμα». http://www.imf.org/external/np/tr/2010/tr102010.htm  

Στις 5 Νοεμβρίου 2010 δημοσιεύεται επίσημη έκθεση του Δ.Ν.Τ., «Fiscal Exit: From Strategy to Implementation», στην οποία επαναλαμβάνεται το βασικό συμπέρασμα της μελέτης «Default in Today's Advanced Economies: Unnecessary, Undesirable, and Unlikely» ενάντια στην αναγκαιότητα της αναδιάρθρωσης:

«The main message from the analysis is that a large fiscal adjustment is unavoidable for today’s advanced economies and that a restructuring would be no substitute for—and would probably end up as a distraction from—the fiscal and structural reforms that are necessary for a durable increase in economic growth». http://www.imf.org/external/pubs/ft/fm/2010/fm1002.pdf
http://news.in.gr/economy/article/?aid=1231066189

Στις 23 Νοεμβρίου 2010, ο P. Thomsen, σε συνέντευξη τύπου των εκπροσώπων της Τρόικα στην Αθήνα και σε ερώτηση αν πιστεύει ότι κάθε μορφή αναδιάρθρωσης θα ήταν καταστροφική για την Ελλάδα, απάντησε τα εξής:

«Συμφωνούμε απόλυτα με την ελληνική κυβέρνηση ότι το κόστος αναδιάρθρωσης σε όρους υψηλότερων επιτοκίων δανεισμού και έλλειψης εμπιστοσύνης για τη χώρα κατά πολύ, πάρα πολύ, υπερβαίνει το οποιοδήποτε όφελος θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς από μία αναδιάρθρωση». 
http://www.imf.org/external/np/tr/2010/tr112310.htm

Στις 10 Φεβρουαρίου 2011 ο κ. Ρουμελιώτης μίλησε για την ελληνική οικονομία στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου. Από το σχετικό ρεπορτάζ των μέσων ενημέρωσης διαβάζουμε τα εξής:

«Ο κίνδυνος είναι μπροστά μας. Χρειάζεται σκληρή και μακροχρόνια προσπάθεια». 
Με αυτά τα λόγια εξέφρασε, την Πέμπτη, την ιδιαίτερη ανησυχία του για τις οικονομικές εξελίξεις ο εκπρόσωπος της χώρας μας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καθηγητής Παναγιώτης Ρουμελιώτης, στο πλαίσιο της ομιλίας του με θέμα «προκλήσεις και προοπτικές της ελληνικής οικονομίας» που έγινε στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου.

… Για το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους, παρουσίασε τα αποτελέσματα της τελευταίας μελέτης του ΔΝΤ στην οποία αναφέρεται ότι η Ελλάδα ή άλλες χώρες της Ευρωζώνης δεν πρέπει να προχωρήσουν σε αυτή τη διαδικασία, διότι έτσι θα κλείσουν οι αγορές για πολλά χρόνια.
http://news.in.gr/economy/article/?aid=1231078163

www.parapolitiki.com