Ομολογία Προβόπουλου για τις ευθύνες της κρίσης

Για πρώτη φορά ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος,  απαντώντας σε συγκεκριμένες ερωτήσεις της Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο διεξάγει έρευνα για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ορισμένες χώρες μπήκαν σε πρόγραμμα λιτότητας, καθώς και τις ευθύνες της τρόϊκας , παραδέχεται καθαρά ότι η Ελλάδα αναγκάστηκε να  μπει στο μνημόνιο λόγω του μεγάλου χρηματοδοτικού κενού που αντιμετώπιζε, με αποτέλεσμα το κόστος δανεισμού από τις αγορές να είναι πολύ υψηλό,

Βεβαια ο Προβόπουλος αναγκάσθηκε να παραδεχτεί την αλήθεια, μη θέλοντας να διακινδυνεύσει την αξιοπιστία του απέναντι στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, το οποίο, ήδη, έχει κρίνει αυστηρά, μέσω του προσχεδίου της έκθεσης της Επιτροπής των Ότμαρ Κάρας και Λεμ Χοάνγκ, τόσο τα κοινοτικά όργανα, όσο και, κυρίως, την τρόϊκα, για τους χειρισμούς τους. 



Όμως ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος έχει πολύ μεγάλες ευθύνες για την κατάσταση σύγχυσης που επικράτησε στην αρχή της υπογραφής του μνημονίου, καθώς δεν ξεκαθάρισε τα πράγματα από την αρχή και αναγκάζεται να μιλήσει με τέσσερα, σχεδόν, χρόνια καθυστέρησης. Με τη συμπεριφορά του αυτή ο Προβόπουλος έδωσε την ευκαιρία στη ΝΔ και τον Αντώνη Σαμαρά να χαράξουν και να εφαρμόσουν μια αντιμνημονιακή γραμμή, για να αποκομίσουν μικροκομματικά οφέλη. Έτσι, σηκώνοντας το "αντιμνημονιακό" λάβαρο ο Σαμαράς, δεν επέτρεψε τη συγκρότηση αρραγούς ισχυρού εσωτερικού μετώπου, με αποτέλεσμα η χώρα να χάσει πολύτιμο χρόνο, μεγαλύτερο των δύο ετών, απώλεια την οποία πληρώνουν οι Έλληνες πολίτες με τα πολύ σκληρά μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση του Σαμαρά.


Ο Προβόπουλος κλήθηκε να απαντήσει σε συγκεκριμένες ερωτήσεις, το κείμενο των οποίων ακολουθεί:

Γιατί η χώρα σας αποφάσισε να ζητήσει πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας;

Μετά την εμφάνιση σημαντικών οικονομικών ανισορροπιών, από την υιοθέτηση του ευρώ και έπειτα, η Ελλάδα ζήτησε πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας το 2010 διότι η χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με χρηματοδοτικό κενό. Τα απότομα αυξανόμενα επιτόκια σήμαιναν ότι το κόστος δανεισμού από τις αγορές ήταν πολύ υψηλό. Επιπλέον, γινόταν όλο και πιο δύσκολη η πρόσβαση στις αγορές. Υπήρξε επίσης η σκέψη ότι ένα πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας θα ενίσχυε την αξιοπιστία των προσπαθειών δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας, έτσι ώστε να αποκτήσει εκ νέου πρόσβαση στις αγορές, πιο σύντομα και με χαμηλότερα κόστη απ’ ότι σε διαφορετική περίπτωση.

Ποιος ήταν ο ρόλος και η λειτουργία σας κατά την διαπραγμάτευση και την κατάρτιση του προγράμματος οικονομικής στήριξης για τη χώρα σας;

Η Τράπεζα της Ελλάδος είχε πολύ ενεργή συμμετοχή στα μέρη του προγράμματος που αφορούσαν την διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, ενώ δεσμεύτηκε για την εφαρμογή τους. Σε ό,τι αφορά την διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, το πρόγραμμα περιελάμβανε, μεταξύ άλλων στόχων, την δημιουργία ενός σύγχρονου πλαισίου εκκαθάρισης, και μία αξιολόγηση των εγχώριων δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών. Σε ό,τι αφορά την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, η Τράπεζα της Ελλάδος επέβλεψε την εφαρμογή του μέρους του προγράμματος για την ανακεφαλαιοποίηση, με 50 δισ. ευρώ, των «συστημικών» τραπεζών και την εκκαθάριση όσων δεν ήταν σε θέση να αντλήσουν τα απαραίτητα ιδιωτικά κεφάλαια. Το προσωπικό της ΤτΕ και εγώ συμμετείχαμε ενεργά στην εφαρμογή τόσο του πλαισίου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας όσο και στην αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος.

Ποια ήταν το περιθώρια που είχατε, προκειμένου να αποφασίσετε στον σχεδιασμό των απαραίτητων μέτρων (δημοσιονομικής προσαρμογής ή δομικών μεταρρυθμίσεων); Παρακαλώ εξηγήστε.

Τα βασικά στοιχεία του προγράμματος, συμπεριλαμβανομένου του χρηματοπιστωτικού «φακέλου», σχεδιάστηκαν από το Eurogroup. Οι ελληνικές αρχές, συμπεριλαμβανομένης της ΤτΕ, συζήτησαν επιμέρους χρηματοπιστωτικά ζητήματα με την τρόικα και από κοινού διαμόρφωσαν τους στόχους για κάθε τομέα. Η Τράπεζα της Ελλάδας συμμετείχε στον σχεδιασμό των τεχνικών πτυχών του προγράμματος, όπως αυτό εφαρμόστηκε στον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Η τρόικα έθεσε τους γενικότερους στόχους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά ενέταξε σε αυτούς και πολλές από τις δικές μας ιδέες σχετικά με το πώς μπορούν να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι. Όταν είχαμε καταλήξει σε συμφωνία επί των στόχων, και στο χρονοδιάγραμμα επίτευξής τους, το χρονοδιάγραμμα ακολουθήθηκε με αυστηρότητα, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που προέκυψαν απρόβλεπτοι παράγοντες, οπότε και οι όποιες καθυστερήσεις συζητήθηκαν με την τρόικα και συμφωνήθηκε ο τρόπος αντιμετώπισής τους.

Θεωρείτε ότι όλα τα μέτρα προσαρμογής/ δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις ήταν δίκαια μοιρασμένα μεταξύ των πολιτών; Παρακαλώ εξηγήστε. 

Η Τράπεζα της Ελλάδας ήταν υπεύθυνη για την εφαρμογή των πολιτικών στον χρηματοοικονομικό τομέα. Αυτές οι πολιτικές είχαν στόχο να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα και να διαφυλαχθεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα και σε αυτό τα πλαίσιο να επωφεληθούν οι καταθέτες, ενώ θα διασφαλιστεί ταυτόχρονα η μέγιστη δυνατή προστασία των φορολογούμενων. Όλοι οι καταθέτες προστατεύτηκαν μέσω αυτών των πολιτικών. Σε αυτό πλαίσιο θεωρούμε ότι οι πολιτικές του προγράμματος στον χρηματοοικονομικό τομέα υπήρξαν δίκαιες. Άλλα ενδιαφερόμενα μέρη από τον χρηματοοικονομικό κλάδο, όπως οι ομολογιούχοι και οι μέτοχοι, υπέστησαν ζημίες σε συνάρτηση με την καθιερωμένη ιεραρχία.

Παρακαλώ περιγράψτε την ποιότητα της συνεργασίας μεταξύ των αρχών και των θεσμικών οργάνων της τρόικας 

Η συνεργασία μεταξύ της Τράπεζας της Ελλάδας και των εμπειρογνωμόνων της τρόικας για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, ήταν πολύ στενή και δυνατή. Ενώ η ποιότητα της συνεργασίας ήταν άριστη, θα μπορούσε να είχε επωφεληθεί εάν το προσωπικό της τρόικας ήταν λιγότερο, και εάν δεν υπόκειτο σε συνεχείς εναλλαγές.

Πόσες περιπτώσεις παραβίασης της εθνικής νομοθεσίας σχετικά με τη νομιμότητα των αποφάσεων που προκύπτουν από το μνημόνιο, έχετε διαπιστώσει στη χώρα σας; 

Οι αποφάσεις που ελήφθησαν από την Τράπεζα της Ελλάδας για την εξυγίανση των τραπεζών, έχουν δοκιμαστεί δικαστικώς ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Επιπλέον, η Τράπεζα της Ελλάδας είναι συγκατηγορούμενος (η Ελληνική Δημοκρατία είναι ο κύριος κατηγορούμενος) σε περίπου 20 αιτήσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που ζητούν την ακύρωση του PSI.

Είστε ικανοποιημένος με την έκβαση του προγράμματος στη χώρα σας; 

Ιδιαίτερα υπό το πρίσμα του βάθους της κρίσης την οποία έχει περάσει η χώρα, τόσο η διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και η ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος, ήταν μεγάλα επιτεύγματα. Είναι κρίσιμο ότι όλοι οι καταθέτες έχουν προστατευθεί πλήρως στη διάρκεια της κρίσης, έτσι ώστε όχι μόνο έχει διατηρηθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αλλά έχει διατηρηθεί και η εμπιστοσύνη των πολιτών στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Επομένως, μπορώ να πω πως είναι πολύ ικανοποιημένος με τους στόχους που τέθηκαν για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, και τα αποτελέσματα.